Cán cân thương mại là thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến trong kinh tế, nhất là lĩnh vực xuất nhập khẩu. Yếu tố này ảnh hưởng khá lớn đến nền kinh tế của một nước. Để hiểu rõ hơn cán cân thương mại là gì cùng https://xosomientrung.org/ đi tìm hiểu ngay sau đây nhé.
Cán cân thương mại (Trade balance) là một khái niệm trong lĩnh vực kinh tế quốc tế, dùng để đo lường sự chênh lệch giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Nó biểu thị giá trị hàng hóa và dịch vụ mà một quốc gia xuất khẩu ra thế giới và giá trị hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia đó nhập khẩu từ thế giới.
Cán cân thương mại được tính bằng cách trừ giá trị nhập khẩu từ giá trị xuất khẩu. Khi giá trị xuất khẩu vượt quá giá trị nhập khẩu, quốc gia có cán cân thương mại dương (thặng dư thương mại). Ngược lại, nếu giá trị nhập khẩu vượt quá giá trị xuất khẩu, quốc gia có cán cân thương mại âm (thâm hụt thương mại).
Cán cân thương mại có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như sự mở cửa thương mại, tình hình kinh tế nội địa, tỷ giá hối đoái, chính sách thương mại của quốc gia, và yếu tố khác. Nó thường được sử dụng để đánh giá sự cạnh tranh và hiệu suất kinh tế của một quốc gia trong giao dịch quốc tế.
Công thức để tính cán cân thương mại (Trade balance) là:
Cán cân thương mại = Giá trị xuất khẩu – Giá trị nhập khẩu
Trong đó:
Nếu kết quả là một số dương, tức là giá trị xuất khẩu vượt quá giá trị nhập khẩu, thì quốc gia có cán cân thương mại dương (thặng dư thương mại). Ngược lại, nếu kết quả là một số âm, tức là giá trị nhập khẩu vượt quá giá trị xuất khẩu, thì quốc gia có cán cân thương mại âm (thâm hụt thương mại).
Cán cân thương mại có vai trò quan trọng trong kinh tế của một quốc gia. Dưới đây là một số vai trò chính của cán cân thương mại:
Cán cân thương mại là một chỉ số quan trọng để đo lường hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia. Nó cho phép quan sát sự chênh lệch giữa giá trị hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu và nhập khẩu, từ đó cung cấp thông tin về tình hình thương mại quốc tế của một quốc gia.
Cán cân thương mại cung cấp thông tin quan trọng để định hướng chính sách thương mại của một quốc gia. Nếu quốc gia có cán cân thương mại dương, tức là thặng dư thương mại, có thể gợi ý rằng quốc gia đó có lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ. Ngược lại, nếu quốc gia có cán cân thương mại âm, tức là thâm hụt thương mại, có thể gợi ý rằng quốc gia đó đang phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu và có thể cần điều chỉnh chính sách thương mại để cải thiện tình hình.
Cán cân thương mại có thể ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái của một quốc gia. Khi một quốc gia có cán cân thương mại dương, tức là có thặng dư thương mại, nhu cầu tăng đối với đơn vị tiền tệ của quốc gia đó có thể làm tăng giá trị tiền tệ đó. Ngược lại, khi một quốc gia có cán cân thương mại âm, tức là có thâm hụt thương mại, có thể gây áp lực giảm giá trị tiền tệ đó.
Cán cân thương mại cũng có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của một quốc gia. Thặng dư thương mại có thể tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư và phát triển trong nền kinh tế, trong khi thâm hụt thương mại có thể gây áp lực và khó khăn cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng cán cân thương mại chỉ là một chỉ số đo lường và không đại diện cho toàn bộ tình hình kinh tế của một quốc gia. Các yếu tố khác như cán cân dịch vụ, cán cân vốn, và các yếu tố kinh tế khác cũng cần được xem xét để có cái nhìn toàn diện về kinh tế của một quốc gia.
Cán cân thương mại của một quốc gia có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cán cân thương mại:
Sự chênh lệch giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu là yếu tố chính ảnh hưởng đến cán cân thương mại. Khi giá trị xuất khẩu vượt quá giá trị nhập khẩu, cán cân thương mại là dương (thặng dư thương mại). Ngược lại, khi giá trị nhập khẩu vượt quá giá trị xuất khẩu, cán cân thương mại là âm (thâm hụt thương mại).
Tỉ giá hối đoái, tức giá trị tiền tệ của một quốc gia so với tiền tệ của các quốc gia khác, có thể ảnh hưởng đến cán cân thương mại. Khi tiền tệ của một quốc gia giảm giá trị so với tiền tệ của các quốc gia khác, xuất khẩu của quốc gia đó trở nên hấp dẫn hơn và nhập khẩu trở nên đắt hơn, có thể dẫn đến cán cân thương mại cải thiện. Ngược lại, khi tiền tệ tăng giá trị, xuất khẩu trở nên đắt hơn và nhập khẩu trở nên hấp dẫn hơn, có thể dẫn đến cán cân thương mại xấu đi.
Chính sách thương mại của một quốc gia, bao gồm các biện pháp bảo vệ thương mại như thuế quan, hạn chế nhập khẩu, hay các biện pháp khuyến khích xuất khẩu, có thể ảnh hưởng đến cán cân thương mại. Các biện pháp bảo vệ thương mại thường làm tăng chi phí nhập khẩu và giảm cạnh tranh cho hàng hóa trong nước, có thể làm tăng cán cân thương mại. Ngược lại, các biện pháp khuyến khích xuất khẩu có thể làm tăng giá trị xuất khẩu và cải thiện cán cân thương mại.
Sự phát triển kinh tế nội địa của một quốc gia, bao gồm tỷ lệ tiêu dùng, đầu tư và sự tăng trưởng kinh tế, cũng có thể ảnh hưởng đến cán cân thương mại. Khi nền kinh tế trong nước tăng trưởng mạnh, tiêu dùng và đầu tư tăng, có thể dẫn đến tăng cường nhập khẩu và cán cân thương mại xấu đi. Ngược lại, khi nền kinh tế suy thoái, tiêu dùng và đầu tư giảm, có thể làm giảm nhập khẩu và cán cân thương mại cải thiện.
Các yếu tố toàn cầu như tăng trưởng kinh tế của các quốc gia khác, biến động giá cả hàng hóa quốc tế, thay đổi trong các thỏa thuận thương mại đa phương (ví dụ: Hiệp định thương mại tự do), cũng có thể ảnh hưởng đến cán cân thương mại của một quốc gia.
Các yếu tố này không độc lập và thường tương tác với nhau để tạo nên sự biến động của cán cân thương mại của một quốc gia. Sự điều chỉnh chính sách, cải thiện năng lực cạnh tranh, và tăng cường phát triển kinh tế nội địa có thể được sử dụng để ổn định và cải thiện cán cân thương mại.
Hiện nay, cán cân thương mại của Việt Nam đang ghi nhận một xu hướng thâm hụt thương mại. Dưới đây là một số điểm nổi bật về thực trạng cán cân thương mại của Việt Nam:
Trong những năm gần đây, Việt Nam đang ghi nhận thâm hụt thương mại, tức giá trị nhập khẩu vượt qua giá trị xuất khẩu. Vào năm 2021, thâm hụt thương mại của Việt Nam đã đạt mức khoảng 31 tỷ USD.
Xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì sự tăng trưởng đáng kể trong thời gian gần đây. Các ngành hàng xuất khẩu chủ chốt của Việt Nam bao gồm dệt may, điện tử, điện thoại di động, máy tính, sản phẩm nông nghiệp và thủy sản.
Sự tăng trưởng kinh tế và nhu cầu trong nước đang tạo ra sự gia tăng trong việc nhập khẩu hàng hóa, đặc biệt là máy móc, thiết bị và nguyên liệu phục vụ cho ngành công nghiệp và sản xuất.
Đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đáng kể đến thương mại quốc tế và cán cân thương mại của nhiều quốc gia, bao gồm cả Việt Nam. Sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, hạn chế vận chuyển và gián đoạn sản xuất đã gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu của Việt Nam.
Chính phủ Việt Nam đang thúc đẩy các biện pháp và chính sách nhằm cân đối cán cân thương mại, như tăng cường xuất khẩu, đẩy mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến và gia công, phát triển ngành du lịch và dịch vụ, thúc đẩy năng lực nội địa và đổi mới công nghệ.
Xem thêm: Chứng khoán là gì? Tổng quan chi tiết về thị trường chứng khoán
Xem thêm: Lạm phát là gì? Có những loại lạm phát nào hậu quả ra sao
Tuy cán cân thương mại hiện nay của Việt Nam đang ghi nhận thâm hụt, song việc xem xét các biện pháp cân đối và thúc đẩy xuất khẩu và năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ có thể giúp cải thiện tình hình trong tương lai.
